Internt referansenummer: 02.02.2022 – B
Kilde: «Slik var hverdagen»
Arbeidsfolk forteller frå husmannskår, anleggstid og kriseår.
Redigert av: Hallgrim Høydal, Kari Moen og Jostein Nerbøvik
Notodden historielag
NKS-Forlaget
Oslo 1988
ISBN 82-508-0499-6

Forteljar av denne historien er Gunnleik H. Mjellekaas

Fe kvinnfolk va dæ lite arbei

Fe kvinnfolk va dæ lite arbei. Fe dem va dæ o få seg tenest på ein gard, o løna va kost o klee o litegrann pengar. Men lenger tebars sku ei jenta ha ei sauføssle (sau til fóring) på garden. Ho fekk ull, kanhende et til lam, som ho konne søljå.

Eg hugsar syster mi dæ fyste året ho va på Mjelland. Ho fekk åtte daler, to par sko, to par sokkar o to skjurtu. Dæ blei to-otrædve kronu i pengar, kost o klee. Dæ va lang arbeisdag fe ei jente — fyst stulle kretura, o så kom elt dæ som sku gjøråst i fjóset. Om såmmårn va ho mæ i slåtten, kasta ut såtu o breia, så røyva o råkå ho sammen høyet når dæ sku inn. På vintersti va dæ røyva (snu høyet), o sytja seg ve rokken o spinne når dæ va ei fribeite. Ein tenestgut konne sette seg te o lappe sko, hell bøte klea sine, hell satt mæ nokko trearbei — lågå økseskaft o slikt.

O dæ va strengt. Viss dem ville ut ein kvell fyri dem va færdige mæ stullet, måtte dem spørjå om lov.

Dæ va lite mæ dæ at tenestjentun låg i fjósa. Men eg horde mor fortålde at i Tuddal o anstan låg dem dær. Dem låg i fjósa hær au, men helst onder kælving. Låg dem inne, fekk dem ikkje gjørå ana enn o fluge ut o inn. Dæ va au dårlege bandgreier, så kjyn konne rive seg laus. Dæ konne vørå nødvendig o sjå ette kjyn, o låg dem i fjóset va dæ lettare o passe på. Såmmårsti låg jentun i buret, hell på fjóstrævet, hell dær dæ høvde. Dæ va au skikk i gåmmål ti at tenarein låg i samre rommet, o jenta ha si seng innmæ ein vegg. Helst låg dem i kåvån om veten, men såmmårsti fløtte dem ut.

Dæ hende at folk tok ut fe o få seg nokko arbei, helst da i slåtten. Dæ va mange som tok ivi te Tinn o Møsstrånd dær dem ha slåttu i fjellet. Når dem fôr te Møsstrånd, gjekk den gamle vegen om Gøstå (Gaustad) o kom att ve Såem (Såheim), hell ve Morkstulen. Men den trafikken tok meir o meir slutt. Dæ blei lettar o få seg arbei hær.

 

Om forteljaren Gunnleik H. Mjellekaas

Forteljaren, Gunnleik H. Mjellekaas, blei fødd i 18751 Gransherad. I dag er Gransherad ein del av Notodden kommune. Intervjuet er frå 1956.

Far hette Halvor Gulliksen Mjaugeto, o mor Torbjørg Jonsdotter. Ho kom frå ein liten jordveg som hette Dalen nordmæ Reisjå i Mostue.

Dette er historia om ei tid då folk tente lite og svalt ofte. Gamle folk gjekk på legd og ungane frå ein husmannsplass fekk ikkje lære å skrive og rekne.